A. ALANIN MEVCUT DURUMU VE GELECEĞİ
Ahşap teknolojisi işlevsel değerleri ile mekânların kullanışlığını, estetik değeriyle de yaşadığımız ve çalıştığımız mekânların sıcak, sevimli ve renkli bir ortam hâline gelmesini sağlar. Bu alan sanatı ve tekniği birleştirerek ürünü ortaya çıkarır. Alanda ahşap ve ahşap ürünleriyle birlikte boya, vernik, cam, plastik, çelik ve metal gibi gereçler de kullanılmaktadır.
Türkiye'de bu sektör hızla gelişmekte ve büyümektedir. Ülkemizde küçük ve orta ölçekli işletmeler giderek şirketleşmekte ve bu alanda ciddi miktarda elemana ihtiyaç duyulmaktadır. Sektörde, ülkemizde geleneksel yöntemlerle çalışan atölye tipi küçük ölçekli işletmelerin ağırlıkta olduğu bilinmektedir. Son yıllarda büyük ölçekli işletmelerin sayısı artmıştır. Ahşap teknolojisi sektörü, pazarının yoğunlaştığı belirli bölgeler civarında toplanmıştır. Üretim bölgelerindeki illerin toplam üretimdeki payları sırasıyla; Ankara %30, İstanbul %18, İzmir %9, Adana %9, Bursa %6, Kayseri %5 ve Eskişehir %4'tür.
Yaşam alanlarının hızla gelişmesinde, iş yerlerinin rekabet edebilmesinde Ahşap Teknolojisi alanının önemli yeri vardır.
Bu alanın sağladığı istihdam olanakları, mevcut ve potansiyel olarak sahip olduğu katma değer yaratma gücüyle ülkemizin önemli faaliyet sektörlerinden biridir.
Ahşap Teknolojisi alanı altında yer alan meslek programları; bu sektörün üretim aşamasında ihtiyaç duyduğu nitelikli ara teknik elemanını hizmet, estetik ve kaliteye uygun olarak yetiştirme amaçlı, yüksek öğretime hazırlayan bir programdır.
B.ALANIN ALTINDA YER ALAN MESLEKLER
Mobilya İmalatçılığı
Ahşap Doğrama İmalatçılığı
Ahşap Üst Yüzey İşlemeciliği
Mobilya Döşeme İmalatçılığı
Ahşap Süslemeciliği
Ahşap İskelet İmalatçılığı
MOBİLYA İMALATÇISI
Tanımı
Hazır veya sipariş alarak iş resmini tasarlayan, çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağaç ve ağaç ürünlerini işleyerek sabit ve hareketli mobilya yapan, kontrol eden ve mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir.
Görevleri
Sipariş almak,
İş organizasyonu yapmak,
İş resmini tasarlamak çizmek ve ölçülendirmek,
İş güvenliği ve işçi sağlığı önlemlerini almak,
Malzeme listesini hazırlamak ve temin etmek,
Şablon ve kalıp yapmak,
Numune yapmak,
Makineleri hazırlamak,
Kereste kesmek ve kurutmak,
Kereste işlemek,
Yonga levha-MDF-arkalık malzemesini kesmek,
Kaplamayı hazırlamak ve pres yapmak,
İş parçalarını işlemek,
Montaj yapmak,
Kalite kontrolü yapmak,
Depolama ve teslimat yapmak,
Mesleki eğitime ilişkin faaliyetlere katılmaktır.
AHŞAP DOĞRAMA İMALATÇISI
Tanımı
Sipariş alarak iş resmini tasarlayan, çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağaç ve ağaç ürünlerini işleyen, kapı pencere imalatı ve montajını yapan, kontrol eden ve mesleki eğitimle ilişkili faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir.
Görevleri
Sipariş almak,
İş organizasyonu yapmak,
İş resmini çizmek ve ölçülendirmek,
İş güvenliği ve işçi sağlığı önlemlerini almak,
Malzeme listesini hazırlamak ve temin etmek,
Şablon ve kalıp yapmak,
Numune yapmak,
Makineleri hazırlamak,
Kereste kesmek ve kurutmak,
Kereste işlemek
Kapı yüzey ve dolgu malzemesini kesmek,
Kapı takmak,
Pencere takmak,
Kalite kontrolü yapmak,
Depolama ve teslimat yapmak,
Mesleki eğitime ilişkin faaliyetlere katılmaktır
AHŞAP ÜST YÜZEY İŞLEMECİSİ
Tanımı
Sipariş alan, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, boya vernik araç gereç ve makinelerini kullanarak mobilyayı boya, cila, lake veya polyester ile kaplayan, kontrol eden ve mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir.
Görevleri
Sipariş almak,
İş organizasyonu yapmak,
İş güvenliği ve işçi sağlığı önlemlerini almak,
Malzeme listesini hazırlamak ve temin etmek,
Numune boyama yapmak,
Vernik ve boyama makinelerini hazırlamak,
Renk uygulaması yapmak,
Yüzeyi boyama ve verniklemeye hazırlamak,
Dolgu verniği atmak,
Son kat uygulaması yapmak,
Kalite kontrolü yapmak,
Depolama ve teslimat yapmak,
Mesleki eğitime ilişkin faaliyetlere katılmak,
Lake ve polyester uygulamaları yapmaktır.
MOBİLYA DÖŞEME İMALATÇISI
Tanımı
Hazır veya sipariş alarak iş resmini tasarlayan, çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçerek döşeme araç gereç ve makinelerini kullanarak elde ve makinede kanepe, koltuk ve sandalye döşeyen, kontrol eden ve mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir.
Görevleri
Sipariş almak,
İş organizasyonu yapmak,
İş resmini çizmek ve ölçülendirmek,
İş güvenliği ve işçi sağlığı önlemlerini almak,
Malzeme listesini hazırlamak ve temin etmek,
Şablon ve kalıp yapmak,
Numune yapmak,
Makineleri hazırlamak,
Döşeme zeminini hazırlamak,
Döşeme dolgu gerecini koymak,
Döşeme yüz gerecini takmak,
Montaj yapmak,
Kalite kontrolü yapmak,
Depolama ve teslimat yapmak,
Mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri yürütmektir.
AHŞAP SÜSLEMECİSİ
Tanımı
Sipariş alarak iş resmini tasarlayan, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçip makinelerde ağacı işleyerek tornalayan, makinelerde ve elde ağaç ve ağaç ürünlerini oyarak şekillendiren, değişik türde kaplamalarla kakma işlemleri yapan, kontrol eden ve mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir.
Görevleri
Sipariş almak,
İş organizasyonu yapmak,
İş resmini çizmek ve ölçülendirmek,
İş güvenliği ve işçi sağlığı önlemlerini almak,
Malzeme listesini hazırlamak ve temin etmek,
Şablon ve kalıp yapmak,
Numune yapmak,
Makineleri hazırlamak,
Kaplama hazırlamak,
Ahşap parçayı tornalamak,
Yüzeyi oyarak şekillendirmek,
Değişik türde kaplamalarla kakma yapmak,
Kalite kontrol yapmak,
Depolama ve teslimat yapmak,
Mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri katılmaktır.
AHŞAP İSKELET İMALATÇISI
Tanımı
Hazır veya sipariş alarak iş resmini tasarlayan, çizen ve ölçülendiren, iş organizasyonunu yapan, iş güvenliği önlemlerini alan, malzemeyi seçen, şablon-kalıp-numune hazırlayan, makinelerde ağaç ve ağaç ürünlerini işleyerek sandalye, kanepe ve koltuk iskeleti yapan, kontrol eden ve mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri sürdüren nitelikli kişidir.
Görevleri
Sipariş almak,
İş organizasyonu yapmak,
İş resmini çizmek ve ölçülendirmek,
İş güvenliği ve işçi sağlığı önlemlerini almak,
Malzeme listesini hazırlamak ve temin etmek,
Şablon ve kalıp yapmak,
Numune yapmak,
Makineleri hazırlamak,
Kereste kesmek ve kurutmak,
Kereste işlemek,
Arkalık malzemesini hazırlamak,
İş parçalarını işlemek,
Montaj yapmak,
Kalite kontrolü yapmak,
Depolama ve teslimat yapmak,
Mesleki eğitime ilişkin faaliyetleri katılmaktır.
C. MESLEK ELMANLARINDA ARANAN ÖZELLİKLER
Ahşap Teknolojisi alanında çalışanların;
Görme ve işitme organları işlevlerini tam olarak yerine getirir durumda,
Göz ve ellerini eş güdümlü kullanabilen,
Uzun süre ayakta durabilecek ve fiziksel güç sarf edecek kadar bedence sağlam,
Ruhsal ve zihinsel olarak sağlıklı,
Tasarım yapabilecek bilgi ve estetik görüşlü,
Sosyal iletişim yeteneğine sahip,
Ekip çalışmasına uyumlu,
Dikkatli ve titiz,
İşçi sağlığı ve iş güvenliği kurallarına uyan,
İnsan haklarına saygılı,
Teknolojik gelişmelere açık ve mesleğinde kendini geliştirebilen,
Mesleğin gerektirdiği eğitimi almış,
Mesleğin gerektirdiği etik kurallara uygun davranan,
Araştırmacı kişiler olması gerekir.
D. ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
Bu mesleklerdeki elemanlar mobilya fabrikalarında, kendi atölyelerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışabilirler. Çalıştıkları işletmelerde çalışanlarla iş birliği ve uyum içerisinde üretim yaparlar. Hareketli ve sabit mobilyaları tasarlayarak imal eder, iç ve dış mekânların dekorasyonunu yaparlar. Ağacın kokusunu, rengini, desenini ve sıcaklığını hissederler. Çalışma ortamında iş güvenliği kurallarına uygun davranırlar.
E. İŞ BULMA İMKÂNLARI
İşsizlik oranı yüksek olan ülkemizde, vasıfsız elemanların bu alanda eğitimleriyle vasıflı eleman halinde çalışmaları ve ahşap teknolojisi sektöründe istihdam edilmeleri sağlanabilir.
Böylece kişilerin meslek sahibi olmaları, kendi iş yerlerini kurma veya bu becerileriyle başka kurum veya kuruluşlarda iş bulmaları sağlanmış olur.
Sektörde yeterli sayıda meslek bilgisine sahip iş gücü eksikliği yaşanmaktadır. Bu eksiklik, alanın bütün dallarında ileri düzeyde yaşanmaktadır.
Ahşap Teknolojisi alanında gün geçtikçe gelişmeler olmakta ve yeni ürünler piyasaya çıkmaktadır. Buna paralel olarak vasıflı eleman ihtiyacı da artmaktadır. Mesleğin yürütülebilmesi için çalışacak elemanların makine araç gereçlerini tanıma ve kullanma becerisine, resim çizme ve okuma bilgisine sahip olması gerekir. Bu bilgi ve becerilere sahip kişiler kamuya ve özel sektöre ait fabrika ve atölyelerde çalışabilirler. Kendi iş yerlerini açabilirler.
F. EĞİTİM VE KARİYER İMKÂNLARI
Ahşap teknolojisi alanı, insanların beşikten mezara kadar içinde oldukları bir sektördür. Yaşantımızın her alanında birlikte olduğumuz bu alanla ister istemez ilgilenmek zorunda kalırız.
Meslek liselerinde Ahşap Teknolojisi alanı altında; Mobilya İmalatı, Ahşap Doğrama imalatı, Üst Yüzey İşlemleri, Mobilya Döşeme İmalatı, Ahşap Süsleme, Ahşap İskelet İmalatı alt meslek konularında eğitim verilmektedir.
Ahşap Teknolojisi alanından mezun olan öğrencilerimiz ön lisans düzeyinde; meslek eğitimi almak için üniversitelere bağlı meslek yüksekokullarının,
Ağaç İşleri,
Mobilya ve Dekorasyon,
Odun Dışı Orman Ürünleri,
Ormancılık ön lisans programlarına sınavsız geçiş hakkını kazanırlar. Bu okulların eğitim süreleri 2 yıldır. Ön lisans programını başarı ile bitirenler ÖSYM tarafından yapılan dikey geçiş sınavında (DGS) başarılı oldukları takdirde 4 yıllık lisans programlarına geçiş yapabilirler.
Meslek liselerinin ahşap teknolojisi bölümlerinden mezun olanlar ÖSYM Başkanlığınca yapılan Öğrenci Seçme Sınavına (ÖSS) girmeleri, yeterli puanı almaları koşulu ile 4 yıllık lisans eğitimi veren programlara girebilirler.
Özel sektörde çalışanların ücreti bilgi, yetenek, çalışma kapasitesi ve sektörün ücret düzeyleri göz önüne alınarak değişkenlik gösterir. Tecrübe, ücret belirlenirken önem kazanmaktadır.
Mesleki eğitim merkezleri, çıraklık eğitimi uygulama kapsamına alınan illerde ve meslek dallarında aday çırak, çırak, kalfa ve ustalara eğitim vermek ve çeşitli meslek kursları açmak suretiyle sanayinin ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünü yetiştirmek amacıyla açılan eğitim kurumlarıdır.
Halk eğitimi merkezleri, yaşam boyu öğrenme perspektifi içerisinde her zaman ve her yerde uygulanabilecek yaygın eğitim programları ile her yaş ve düzeyde bireylere eğitim sunmaktadır.
Mesleki eğitim merkezlerinde Ahşap Teknolojisi alanında eğitim verilmektedir. Modüler programlarla meslek liseleri arasında paralellik sağlandığından yatay ve dikey geçişler olabilecektir.